استانداردها و مقررات محدوده‌های مشخصی برای اندازه‌گیری و کنترل آلودگی هوا تعیین می‌کنند. یکی از این استانداردها که در زمینه کیفیت هوا به ویژه در ارتباط با ذرات معلق در هوا مورد استفاده قرار می‌گیرد، استاندارد 0.5 مک‌فارلند است. در این مقاله، به تعریف استاندارد 0.5 مک‌فارلند و کاربردهای آن در صنایع مختلف خواهیم پرداخت با نگین طب همراه باشید.
استاندارد 0.5 مک فارند چیست؟
استاندارد 0.5 مک‌فارلند جهت ارزیابی کدورت و میزان باکتری معلق در مایعات به کار می‌رود. فرآیند تهیه این استاندارد از طریق ترکیب کلرید باریوم 1% (BaCl2) و اسید سولفوریک 1% (H2SO4) انجام می‌شود. تعداد مختلفی از این استانداردها با درجات متفاوت کدورت با تنظیم حجم مخلوط این دو ماده تهیه می‌شود، به‌طوری‌که از غلظت‌های 0.5 تا 4 میکرومتر، تراکم تعداد سلول‌ها متغیر باشد. استفاده از این استاندارد به عنوان یک ماده رفرنس در آزمایشگاه‌ها و مراکز بیوشیمی برای تنظیم و اصلاح کدورت سوسپانسیون مایع باکتری در ویال یا لوله معمولی است.
تهیه استاندارد مک‌فارلند با غلظت‌های متفاوت از 0.5 تا 4 امکان‌پذیر است و با توجه به غلظت مورد استفاده، تراکم تعداد سلول‌ها متغیر خواهد بود. در علم میکروبیولوژی، غلظت 0.5 مک‌فارلند به عنوان رایج‌ترین غلظت برای آزمایش حساسیت ضد میکروبی و ارزیابی عملکرد محیط کشت به کار می‌رود.
برای اجرای آزمایش‌ها، استاندارد مک‌فارلند با نمونه محلول مورد آزمایش مقایسه می‌شود. از اهمیت ویژه برخوردار است که استاندارد مک‌فارلند را قبل از شروع آزمایش همیشه به خوبی مخلوط کرده و سپس آن را با سوسپانسیون باکتری در سالین استریل تطبیق دهیم. در صورتی که سوسپانسیون باکتری بسیار کدر باشد، می‌توان با افزودن رقیق‌کننده بیشتری آن را اندکی رقیق‌تر کرد. از سوی دیگر، اگر سوسپانسیون به اندازه کافی کدر نباشد، افزودن بیشتری از باکتری‌ها را در نظر می‌گیریم. این اقدامات منجر به اطمینان از دقت شمارش باکتری در محدوده‌های مشخص می‌گردد که باعث کمک به استانداردسازی تست‌های میکروبی می‌شود.
کاربرد استاندارد 0.5 مک فارند
- استفاده از استاندارد 0.5 مک فارلند در روش تست حساسیت ضد میکروبی
- کنترل کیفیت برای بررسی و تنظیم تراکم سوسپانسیون باکتریایی
- تنظیم کدورت سوسپانسیون مایع باکتری در ویال یا لوله در آزمایشگاه میکروبی
محدودیت‌های استاندارد مک فارلند
- در مورد رسانه‌های رنگی، امکان دارد که کنتراست مطلوب با استانداردهای معادل مک فارلند منجر به نتایج نادرست یا تراکم‌های ناصحیح شود.
- کشت‌های باکتریایی با سوسپانسیون‌های قدیمی‌تر (بیش از 24 ساعت) ممکن است با تعداد باکتری‌های مورد انتظار مقایسه نشوند.
- استانداردهای مک فارلند با استفاده از تجزیه و تحلیل اسپکتروفتومتر تنظیم شده‌اند. استفاده از هر ابزار دقیق دیگری ممکن است منجر به نتایج ناقص در طول فرآیند آزمایش گردد.
- در حین استفاده از استاندارد لاتکس، لوله‌های تعلیق باید به اندازه لوله استاندارد لاتکس مک فارلند باشند.
- در زمان ذخیره‌سازی، قرار گرفتن استاندارد مک فارلند در معرض نور می‌تواند بر اندازه‌گیری کدورت را تحت تأثیر قرار دهد.
تجهیزات و مصرفی‌های آزمایشگاهی برای تهیه کدورت استاندارد نیم مک فارلند
- بالن ژوژه در حجم‌های مختلف (بهتر است 100 میلی‌لیتری وجود داشته باشد)
- ترازو با دقت 0.001
- لوله آزمایش شیشه‌ای در پیچ دار
- اسپکتروفتومتر
- مزور
- ورتکس
روش تهیه استاندارد مک فارلند
برای تهیه استاندارد نیم مک فارلند، مقدار 0.5 میلی لیتر از کلرید باریم با غلظت 0.048 مولار در هر لیتر را به 99.5 میلی لیتر اسید سولفوریک با غلظت 0.18 مولار (یا 0.36 نرمال) افزوده و ترکیب دهید. این محلول، در صورت نگهداری در تاریکی و در ظرف دربسته، تا 6 ماه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. هر گونه رسوب در لوله، به معنای ناقابلی استفاده از محیط می‌باشد.
توجه: پیش از استفاده از استاندارد نیم مک فارلند، آن را با ورتکس به خوبی مخلوط نمایید. برای بررسی صحیح بودن کدورت استاندارد، از اسپکتروفتومتر (spectrophotometer) بهره گیرید. طول موج ۶۲۵ نانومتر جذب برای استاندارد نیم مک فارلند بین 0.1 تا 0.08 و برای استاندارد یک مک فارلند بین 0.16 تا 2 واحد می‌باشد.
سخن پایانی
استاندارد 0.5 مک‌فارلند یک ابزار قدرتمند در ارزیابی ذرات معلق در هوا و کنترل کیفیت هوا است. این استاندارد در صنایع مختلف از جمله بهداشت عمومی، الکترونیک، پژوهش‌های علمی و فناوری تصفیه هوا اهمیت دارد و نقش بسزایی در حفظ سلامتی انسان‌ها و بهبود محیط زیست دارد.